BELEDİYE İŞÇİLERİNİN GREVİNİN ÖNEMİ

Türkiye’de belediye işçilerinin grevleri, genellikle toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşmazlık yaşanması sonucu ortaya çıkar. Bu grevler, hem yerel hizmetlerin (çöp toplama, temizlik, ulaşım, park-bahçe işleri vb.) aksamasına hem de işçilerin yaşam ve çalışma koşullarına dair taleplerinin kamuoyuna yansımasına neden olur. İzmirde beşinci gününe giren grevin muhalif belediyeye karşı muhalif sendikaya üye işçiler tarafından yapılıyor oluşu tartışılıyor. Belediye başkanının tutumu bir işyeri patronun gösterdiği tepki gibi.işçi düşmanı bir dil hakim. Grevde mağduriyet olması kaçınılmazdır. Türkiye’de neredeyse tüm belediyeler şirket gibi yönetiliyor. Kar-zarar hesabı yapılırken bütçeden işçilere ayrılan payın düşüklüğü bir tarafa birde gözlerine sokulan ücret hesapları yapılıyor. izmir belediye işçilerinin eşit işe eşit ücret talebi sadece ekonomik bir talep değil sınıfsal bir karşılığı olan bir taleptir. Uzun yıllardır hem iktidarın hemde muhalefetin alıştıkları bir durum olan işçilerin belirlenen durum da olmaları yönetirken belirleyen olmak için çıkışlar yapmaları rahatsızlığa neden oluyor.
Belediye işçilerinin grev yapmasının başlıca sebepleri şunlardır:
Ücret artışı talepleri: Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde ücretlerin yetersiz kalması.

Sosyal haklar: Yemek, yol, ikramiye, aile yardımı gibi hakların iyileştirilmesi.

Taşeron/İkili yapı sorunları: Kadroya geçemeyen taşeron işçiler veya farklı şirketler altında çalışan işçilerin eşit haklar talep etmesi.

Toplu iş sözleşmesi anlaşmazlıkları: Belediye ile sendika arasında imzalanacak sözleşmede uzlaşma sağlanamaması.

SENDİKALARIN ROLÜ

Belediye işçileri çoğunlukla DİSK / Genel-İş, Hak-İş / Hizmet-İş veya Türk-İş’e bağlı Belediye-iş sendikaları aracılığıyla örgütlenmiştir. Bu sendikalar:
İşçiler adına toplu pazarlık yapar.

Grev kararını alır ve süreci yönetir.

Kamuoyunu bilgilendirerek destek arar.

İzmir greviyle tartışılan DİSK başka bir zaman diliminde ayrıntılı tartışmayı hak eden bir pozisyonu vardır. Geçmişi ve bugünüyle birlikte sınıf sendikacılığı ve kitle sendikacılığının Türkiyede’ki durumu işçi sınıfının çok azının örgürlü olmasıyla birlikte değerlendirilmelidir.

3. Son Dönem Örnekler (2024–2025 civarı)
   İzmir, İstanbul, Maltepe, Kadıköy gibi büyükşehirlerde son yıllarda grevler yaşandı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde 2024’te TİS sürecinde uzlaşılamaması nedeniyle grev kararı alınmıştı.

Taşeron işçilerin kadroya alınması sonrası ücretlerdeki dengesizlik, bazı grevlerin nedeni oldu.

4. Hukuki Çerçeve
   Belediye işçileri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamında grev yapma hakkına sahiptir. Ancak bazı sınırlamalar vardır:
   Grev kararı yasal sürece uygun alınmalı.

Kamu düzenini ciddi şekilde tehdit eden grevler erteleme ya da yasaklama gerekçesi olabilir.

Grev süresince işveren lokavt uygulayabilir.

AKP iktidarı döneminde önemli bir çok grev yasaklanmıştır. Kamu düzeninin tehdit ediliyor iddiası ve milli güvenlik sıkça başvurdukları gerekçeler arasında olmuştur.
AKP Döneminde Ertelenen/Yasaklanan Öne Çıkan Grevler:
Yıl
Sektör
Sendika
Gerekçe
Not

2003
Şeker
Tek Gıda-İş
Kamu düzeni ve sağlık
İlk yıllarda gerçekleşen ertelemelerden biri

2009
Cam (Şişecam)
Kristal-İş
Genel sağlık ve milli güvenlik
5800 işçi etkilenmiştir

2012
Telekomünikasyon (Türk Telekom)
Haber-İş
Milli güvenlik
Grev 1 gün sürdü, ardından ertelendi

2014
Cam Sektörü
Kristal-İş
Genel sağlık ve milli güvenlik
10 fabrika etkilendi

2015
Metal (MESS)
Birleşik Metal-İş
Milli güvenlik
Grev başlamadan yasaklandı

2017
Bankacılık (Şişecam ve diğerleri)
Kristal-İş
Ekonomik istikrar
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından “grev tehdidi olursa OHAL’i kullanırız” açıklamasıyla dikkat çekti

2018
Metal (MESS)
Birleşik Metal-İş
Milli güvenlik
Yine başlamadan ertelendi

2020
Lastik (Petlas, Brisa)
Lastik-İş
Genel sağlık ve milli güvenlik
Salgın sürecinde yasaklandı

2022
Migros Depo (taşeron)
Bağımsız
Zabıta müdahalesi ile fiilen bastırıldı
Resmi yasak olmasa da müdahaleler tartışmalıydı

5. Etki ve Sonuçlar
   Kamu hizmetleri aksar: Özellikle çöp toplama ve temizlik hizmetlerinde grevler hemen hissedilir.

Halkın desteği etkili olur: Grevin başarısı, kamuoyu desteğine bağlıdır.

Çoğu grev TİS imzalanarak sonuçlanmıştır.
Halkın desteğinin azaltılması için yapılan açıklamalar AKP’nin grev yasaklama nedenleriyle benzerlikler gösteriyor.İşçi sınıfının uzunca süredir kitlesel olarak talepleri için sokakta olmayışı işçi sınıfı için üretimden gelen güçlerinin ne kadar önemli olduğunun yeniden hatırlanması açısından da ayrıca bir öneme sahip. Belediye işçisinin kazanımı Türkiye işçi sınıfının kazanımı olacağını hatırlatmak gerekiyor.