James Webb Uzay Teleskobu’nun 2022’de evrenin derinliklerinde tespit ettiği ve bilim dünyasını şaşkınlığa uğratan “küçük kırmızı noktalar”, yeni bir tartışmanın merkezinde yer alıyor. İlk keşfedildiklerinde, evrenin oluşumundan sadece birkaç milyar yıl sonra bu denli yaşlı ve parlak olmaları mevcut kozmolojik modellerle açıklanamadığı için “evreni yıkanlar” (universe breakers) olarak nitelendirilmişlerdi.
Başlangıçta bu nesnelerin, ya çok yoğun yıldız oluşum süreçlerinin yaşandığı minyatür galaksiler ya da süper kütleli kara deliklerin aktif galaktik çekirdekleri olduğu düşünülüyordu. Ancak her iki teori de bu cisimlerin gözlemlenen tüm özelliklerini tam olarak karşılamakta yetersiz kalıyordu. Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Fabio Pacucci’nin de belirttiği gibi, bu noktalar ya “çok yoğun, yıldızlarla dolu kompakt galaksiler” ya da “merkezlerinde aşırı büyük kara delikler barındıran galaksiler” olabilirdi. Her iki durumda da cisimlerin gözlemlenen kırmızı renginin, onları çevreleyen devasa toz bulutlarından kaynaklandığı düşünülüyordu.
“UÇURUM” ADLI NESNE HİPOTEZİ TETİKLEDİ
Yeni araştırmanın odak noktası, ışığının Dünya’ya ulaşması için yaklaşık 12 milyar yıl yol kat etmiş, yani Büyük Patlama’dan yalnızca 1,8 milyar yıl sonra var olmuş bir küçük kırmızı noktaydı. Bilim insanları, “Uçurum” (the Cliff) adını verdikleri bu nesnenin ışık spektrumunda, mevcut hiçbir galaksi veya aktif kara delik modeliyle açıklanamayan olağanüstü keskinlikte ve güçte bir parlama tespit etti.
İncelemeler, bu parlamanın yoğun hidrojen gazından kaynaklandığını ve kara deliğin etrafındaki gaz kozasının aşırı derecede ısındığını ortaya koydu. Bu bulgu, “kara delik yıldızı” hipotezinin doğmasına yol açtı.
KARA DELİK YILDIZI NEDİR?
Bu çığır açan varsayıma göre, bir kara delik yıldızı, alışılagelmiş yıldızlar gibi nükleer füzyon yoluyla enerji üretip parlamaz. Bunun yerine, merkezindeki süper kütleli kara delik, çevresindeki gaz ve tozu öylesine büyük bir iştahla ve hızla yutar ki, bu süreçte ortaya çıkan sürtünme ve basınç, kara deliği saran yoğun gaz kozasını muazzam sıcaklıklara kadar ısıtır. Sonuç olarak, yıldız gibi parlayan şey, kara deliğin kendisi veya bir yıldız değil, onun etrafındaki bu aşırı ısınmış gaz bulutudur. Bu durum, onları bir nevi “çok sıcak ama kalın bir battaniyeye sarılmış” kozmik nesneler haline getiriyor.
EVRENİN BÜYÜK GİZEMLERİNDEN BİRİNİ ÇÖZEBİLİR
Livescience’a konuşan Fabio Pacucci, “Bu hipotez son derece ilgi çekici ve küçük kırmızı noktaların gizemini açıklamaya aday” ifadelerini kullanırken, teorinin henüz başlangıç aşamasında olduğunu ve doğrulanması için çok daha fazla gözleme ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
