Bir kadının yaşamı boyunca ortalama 450 kez deneyimlediği menstruasyon süreci, bazen şiddetli ağrılarla kabusa dönüşebiliyor. Adet sancısı olarak bilinen dismenore, karın alt kadranında kramp tarzında hissedilen ve kadınların sosyal ile iş hayatını olumsuz etkileyebilen bir durum. Rahim iç zarının dökülmesi sırasında meydana gelen bu kasılmalar, prostaglandin hormonunun yükselmesiyle daha da şiddetlenebiliyor. Peki, bu ağrılı dönemi daha konforlu atlatmak için neler yapılabilir? İşte adet sancısının nedenleri, belirtileri ve evde uygulayabileceğiniz etkili yöntemlerden tıbbi çözümlere kadar tüm merak edilenler…
ADET SANCISI (DİSMENORE) NEDİR VE NEDEN OLUR?
Adet kanaması, döllenme olmaması durumunda bebek gelişimi için hazırlanan rahim duvarının vücut tarafından atılmasıdır. Rahim, bir kas dokusu olduğu için bu atılım sırasında kasılır ve bu kasılmalar prostaglandin adı verilen hormonlar tarafından tetiklenir. Prostaglandin seviyesi ne kadar yüksek olursa, adet krampları da o kadar şiddetli yaşanır. Adet döngüsüne bağlı olarak hissedilen bu sancılara primer dismenore denir.
Bunun yanı sıra, bazı tıbbi durumlar da adet sancılarına yol açabilir; bu duruma ise sekonder dismenore denir. Sekonder dismenoreye neden olabilecek bazı durumlar şunlardır:
Servikal Darlık: Rahim ağzının dar olması, adet akışını engelleyerek rahim içi basıncı artırabilir ve şiddetli ağrıya yol açabilir.
Endometriozis: Rahmi kaplayan dokunun rahim dışındaki organlara (fallop tüpleri, yumurtalıklar vb.) yerleşmesidir. Şiddetli ağrı ve hatta cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilir.
Uterin Fibroidleri: Rahim duvarında oluşan iyi huylu, sert tümörlerdir. Bunlar da adet sırasında şiddetli ağrılara yol açabilir.
Adenomyozis: Rahmi kaplayan dokunun uterusun kas duvarlarına doğru büyümesidir.
Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID): Genellikle cinsel yolla bulaşan bakterilerin neden olduğu üreme organları enfeksiyonudur.
ADET SANCISI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Adet sancıları genellikle karın alt bölgesinde yoğun kramp tarzında ağrılarla kendini gösterir. Bu ağrılar genellikle adetten birkaç gün önce başlar, kanamanın ilk günü veya ikinci gününde en şiddetli noktaya ulaşır ve 2-3 gün içinde yavaş yavaş azalır. Adet sancılarına eşlik edebilen diğer belirtiler şunlardır:
- Bacaklarda ve eklemlerde ağrı
- Bel bölgesinde uyuşukluk hissi veren ağrı
- Mide bulantısı ve kusma
- İshal veya yoğun tuvalete çıkma isteği
- Halsizlik ve baş ağrısı
- Baş dönmesi
ADET SANCISINA NE İYİ GELİR?
Regl ağrıları günlük yaşam kalitenizi ciddi şekilde etkiliyorsa, öncelikle bir sağlık kuruluşundan destek almanız önemlidir. Hekim önerisiyle non-steroid antiinflamatuvar ilaçlar (ağrı kesiciler) kullanılabilir. Ancak ilaç dışı, evde uygulayabileceğiniz birçok yöntem de adet sancısını hafifletmede oldukça etkili olabilir:
SICAK UYGULAMALARLA RAHATLAMA
Alt karın veya sırt bölgesine uygulanan sıcak kompresler, adet sancısının hafiflemesinde oldukça etkilidir. Sıcak su torbası, ılık bir banyo veya sıcak havlu uygulaması, kasları gevşeterek ağrıyı dindirmeye yardımcı olabilir.
MASAJIN GÜCÜ
Yaklaşık 20 dakika boyunca alt karın bölgesine nazikçe yapılacak masaj, adet sancısını hafifletebilir. Masaj sırasında lavanta yağı veya misk adaçayı yağı gibi esansiyel yağların kullanılması, ağrının süresini ve yoğunluğunu azaltmaya katkı sağlayabilir.
FİZİKSEL EGZERSİZİN FAYDALARI
Fiziksel aktivite sırasında vücutta salgılanan endorfinler, doğal ağrı kesici görevi görerek adet sancısının hafiflemesine yardımcı olabilir. Ağır egzersizler yerine yürüyüş veya yoga gibi hafif fiziksel aktiviteler tercih etmek, bu dönemde daha uygun ve rahatlatıcı olacaktır.
BESLENMEYE DİKKAT!
Adet sancısı çeken kişilerin beslenme düzeninde işlenmemiş, liften zengin ürünler ve bitkisel ağırlıklı gıdalar bulundurması, şikayetlerin azalmasına yardımcı olabilir. Papatya çayı, ağrı duyusunu taşıyan sinirler üzerinde rahatlatıcı etki yaparak adet sancısına iyi gelen doğal içeceklerden biridir. Fındık, badem ve kabak çekirdeği gibi manganez zengini besinler krampları azaltırken, demir kaybını önlemek için tavuk, balık ve yeşil yapraklı sebzeler tüketmek önemlidir.
BAZI GIDALARI SINIRLANDIRIN
Adet döneminde şişkinliğe neden olabilecek yağlı yiyecekler, alkol, gazlı içecekler, kafein ve tuzlu gıdaların tüketimini sınırlamak, adet sancısını hafifletmeye yardımcı olabilir.
KİMLER DAHA ŞİDDETLİ ADET GÖRME RİSKİ ALTINDADIR?
Bazı faktörler adet kramplarının daha şiddetli yaşanma riskini artırabilir:
- 30 yaşından küçük olmak
- Erken yaşta (11 veya daha erken) ergenliğe girmek
- Adet döneminde ağır kanama yaşamak
- Düzensiz adet kanamaları
- Ailede adet sancısı öyküsü bulunması
- Sigara içmek
NE ZAMAN DOKTORA GÖRÜNMELİ?
Adet kramplarınız her ay günlük yaşantınızı ciddi şekilde etkiliyorsa, semptomlarınız giderek kötüleşiyorsa veya 25 yaşından sonra aniden şiddetli adet krampları yaşamaya başladıysanız, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmanız gerekir. Sık adet sancısının gebe kalmayı olumsuz etkilediği yönündeki yanlış kanılar yaygın olsa da, doğrudan adet sancısının gebeliğe engel teşkil etmediği bilinmektedir.
